Galata Mevlevihanesi

Galata Mevlevîhânesi İstanbul’un en ilginç yapılarından biridir. “Kulekapı Mevlevîhânesi” olarak da bilinirdi. İskender Paşa tarafından, Paşa’nın av çiftliğinin bir bölümü üzerine 1491’de kurulmuştur. Paşa aynı yıl Vize’deki gayrimenkullerini de mevlevîhâneye vakfetmiştir. Bu bölge bir av çiftliği, çevresi ise yeşillikle kaplı bir mesire yeridir o zamanlar… Ancak Galata’dan Pera’ya doğru yaşanan ticarethane ve hane genişlemesi nedeniyle çevresi yapıyla dolmuştur.

Galata Mevlevîhânesi zaman içerisinde kimi kez depremler, yangınlar, ilgisizlik vb. sebeplerle yıkılmış veya başka tarikatlara geçmiş, kimi zaman ise onarım görüp genişletilmiştir. II. Mahmud 1835’te artık iyice harap olmuş olan yapıyı yeniden inşa ettirmiştir. Yapı sonra da bazı küçük onarımlardan geçirilmiştir.

Tekkelerin 1925’te kapatılması sonrası yapının çeşitli bölümleri halkevi, karakol, evlendirme dairesi gibi kurumlara açılmıştır. 1946’da alınan bir kararın 1975’te uygulanmasıyla yapı bir müzeye dönüştürülmüş ve “Divan Edebiyatı Müzesi” adıyla ziyarete açılmıştır. 2011 yılında biten restorasyon sonrasında müze artık “Galata Mevlevihanesi Müzesi” adıyla faaliyetini sürdürmektedir.

Günümüz gezi rehberlerinin birçoğunda İstanbul’da görülmesi gereken yerler arasında sıralanır Galata Mevlevihanesi. Bir sahafa gidip, örneğin 1907 tarihli Guide d’Orient kitabını bulup alsanız, aynı tavsiyenin bir yüzyıl önce de verildiğini görürsünüz. Bu kitabın “Galata Turu” bölümünde, tamamı ahşaptan mamul eski binaları içindeki, Batılıların tabiriyle “Dönen Dervişler” de İstanbul’da görülmesi gereken kimseler olarak anılırlar.

Kaynaklar:

• Guide d’Orient, ed. Th. Souma et Th. Cuppa, 1907.
• M. Baha Tanman, “Galata Mevlevîhânesi”, DİA, c. 13, sayfa 317-321.
  http://www.galatamevlevihanesimuzesi.gov.tr