Yerebatan Sarnıcı

“Sarnıç”, yağmur suyunu biriktirmek veya temiz suları depolamak amacıyla kullanılan bir yapı türüdür. Üstü kapalı ve açık tipleri vardır. Ortadoğu erken devirlerden beri sarnıçların yapıldığı, böylece suyu toplamak ve onu güneş ve kirlilikten korumanın sağlanabildiği bir bölge olmuştur. Romalılar su mimarisinin yetkin örneklerini vermiş, Bizanslılar ise bu işi daha ileri bir seviyeye taşımışlardır. Bizans devri İstanbulu’nda yüzden fazla sarnıcın varlığı bilinmektedir. Bazilika Sarnıcı, nam-ı diğer Yerebatan Sarnıcı, İstanbul’un en büyük kapalı sarnıcı olup, 500’lerin ortalarında inşa edilmiştir. “Bazilika” adı burada daha önce bir bazilika olmasından dolayı verilmiştir. Sarnıcın üzerini örten yapıyı yani tonozu, 336 adet sütun taşımaktadır. Bu büyüklüğü nedeniyle halk arasında yapıya “Yerebatan Sarayı” da denilmektedir. Sarnıç, 1453 sonrasında Topkapı Sarayı’nın bahçelerine su çekmek için bir süre daha kullanılmış ancak sonradan akan suyu tercih eden İslam geleneğine uyarak kullanımına son verilmiştir. Sonraki yıllarda varlığı uzun süre unutulan sarnıcı 1544-1550 arasında yeniden keşfeden Hollandalı gezgin Gyllius olmuştur. Bazı evlerin zemin katlarında bulunan kuyulardan su çekildiğini gören gezgin, bir gün bir evden elinde fenerle aşağıya inerek muhteşem yapıyı görmüştür. Sarnıç, 1988’den beri müze olarak ziyaretçilere hizmet vermektedir.